ذریه پیامبر (ص)
آیا فرزندان فاطمه (س) فرزندان پیامبرند؟
مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار به نقل از احتجاج طبرسی و تفسیر علی بن ابراهیم از ابی الجارود، از حضرت باقر علیه‌السّلام نقل می‌کند که حضرت فرمود:
ای اباالجارود! مخالفان ما در مورد حضرت امام حسن و امام حسین علیهماالسّلام چه می‌گویند؟
عرض کردم: ادعای ما را دلیل بر این که این دو بزرگوار فرزندان رسول خدایند، انکار می‌کنند.
فرمود: شما بر آن چگونه احتجاج می‌کنید؟
عرض کردم: فرموده خدای متعال را در مورد حضرت عیسی شاهد می‌آورم، «و من ذریته داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هرون و کذلک نجزی المحسنین و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس کل من الصالحین».(1).
می‌بینیم در این آیه پروردگار توانا حضرت عیسی علیه‌السّلام را از فرزندان حضرت ابراهیم علیه‌السّلام معرفی می‌فرماید.
امام فرمود: آنان در مقابل این حجت چه می‌گویند؟
عرض کردم: می‌گویند که فرزند دختر نیز فرزند انسان هست اما فرزند صلبی او نیست،
فرمود: آن گاه شما چگونه بر آنان احتجاج می‌نمائید؟
ابوالجارود می‌گوید: عرض کردم: به فرموده خدای تعالی که می‌فرماید: «… فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائکم و نسائنا و نسائکم….» (2).
سؤال فرمود: آنان در برابر این استدلال چه می‌گویند؟
عرض کردم: می‌گویند: در زبان عرب مرسوم است که شخصی که چند فرزند دارد به جای فرزندان من می‌گوید فرزندان ما، در حالی که آنها فقط فرزند شخصی واحد هستند.
فرمود: والله ای ابی الجارود آیه ای از کتاب خدا به تو نشان دهم که فرزندان رسول خدا صلی الله علیه وآله را مشخص نموده که جز کافر آن را رد نمی‌کند.
ابوالجارود گوید: گفتم فدایت شوم این آیه کجاست؟
فرمود: آنجا که خدای تعالی می‌فرماید: «حرمت علیکم امهاتکم و بناتکم» (3). تا آنجا که می‌فرماید: «و حلائل ابنائکم الذین من اصلابکم.» (4).
حضرت فرمود: پس از این منکران بپرس، آیا برای رسول خدا ازدواج با همسران امام حسن و امام حسین علیه‌السّلام حلال بود؟ اگر بگویند آری پس به خدا سوگند دروغ گفته و اگر بگویند نه پس آنان فرزندان صلبی رسول خدایند و آن حرمت به خاطر آن است که این دو فرزندان صلبی وی می‌باشند. (5).
داستان سعید
حجاج بن یوسف ثقفی، استاندار خونخوار عبدالملک در کوفه بود. او با شیعیان و یاران حضرت علی علیه‌السّلام بسیار دشمنی می‌کرد.
عامر شعبی می‌گوید: شبی حجاج مرا طلبید، هراسان شدم و برخاسته و نزدش رفتم، ناگهان در کنار مسند او سفره چرمی دیدم پهن شده (رسم بر این بود که افراد را روی آن می‌کشتند) و شمشیر تیز در کنار آن بود، سلام کردم. جواب سلام مرا داده و گفت: نترس، به تو امشب تا فردا ظهر امان دادم. بعد مرا در کنار خود نشاند و فرمان داد تا پیرمردی را که در غل و زنجیر بود نزد وی آورند. گفت: این مرد می‌گوید که حسن و حسین علیهماالسّلام دو پسر رسول خدا صلی الله علیه وآله هستند، باید بر این ادعا برایم از قرآن دلیل آورد وگرنه با شمشیر گردنش را خواهم زد.
گفتم: بهتر است که غل و زنجیرش را بگشایید. اگر دلیل آورد که آزاد خواهد شد و خواهد رفت و الا این شمشیر نمی‌تواند آهن را ببرد. وقتی که غل و زنجیر از او باز کردند به دقت در او نگریستم. وی را شناختم که سعید بن جبیر است (مفسر قرآن و یار و شاگرد خاص امام سجاد). اندوهگین شدم با خود گفتم که وی چگونه می‌خواهد از قرآن دلیل بیاورد،
ناگهان صدای حجاج بلند شد و به سعید گفت: بر آنچه ادعا کرده ای، که حسن و حسین علیهماالسّلام فرزندان پیامبرند از قرآن دلیل بیاور وگرنه گردنت را می‌زنم. سعید گفت به من مهلت بده حجاج چند لحظه سکوت کرد و دوباره گفت: دلیل خود را بیاور! سعید اندکی فکر کرد و سپس گفت: «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم و وهبنا له اسحق و یعقوب کلا هدینا و نوحا هدینا من قبل و من ذریته داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون و کذلک نجزی المحسنین». (6).
سعید اندکی مکث کرد و آن گاه خطاب به حجاج گفت: حالا دنباله آیه را تو بخوان. حجاج چنین ادامه داد: «و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس کل من الصالحین». (7).
سعید خطاب به حجاج گفت: به چه مناسبت خدای متعال نام عیسی را در اینجا ذکر فرموده است؟
حجاج گفت: زیرا که عیسی از فرزندان ابراهیم بود. سعید گفت: چگونه عیسی می‌تواند از فرزندان ابراهیم باشد و حال آنکه وی اساساً پدر نداشته است، بلکه عیسی پسر دختر اوست و در عین حال خدای تعالی با وجود بعد و فاصله زمانی حضرت عیسی را به حضرت ابراهیم منسوب نمود؟ پس در حالی که می‌توان پسر دختر را با چنین فاصله زمانی به کسی منسوب داشت قطعاً حسن و حسین علیهماالسّلام با وجود قرب زمانی و بلکه هم زمان بودن آنها در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه وآله و پرورش یافتن آنها در دامان پیامبر صلی الله علیه وآله و با وجود اینکه مادرشان دختر بدون واسطه پیامبر است فرزندان آن حضرت به شمار می‌آیند.
حجاج از این استدلال دقیق و محکم قانع شد و دستور آزادی سعید را داد و ده هزار دینار به عنوان هدیه به او داد.
عامر شعبی گوید: وقتی صبح شد با خود گفتم بر من واجب شد که سراغ این شیخ رفته و معانی قرآن را از وی یاد بگیرم، زیرا تصور می‌کردم که معانی آیات را می‌دانیم و حال آنکه نمی‌دانیم. پس به سراغ شیخ رفتم و او را در مسجد یافتم در حالی که آن دینارها پیش رویش بود و آنها را در بین تهیدستان و فقراء تقسیم می‌کرد و می‌گفت: که اینها هم از برکت امام حسن و امام حسین علیهماالسّلام است. اگر یک نوبت ما را دچار غم و غصه کنند در مقابل هزار بار خوشحالمان نموده و به علاوه خدا و پیامبرش را از ما راضی می‌کنند. (8).
نیکی به فرزندان فاطمه (س)
از امام صادق علیه‌السّلام درباره معنای «حی علی خیر العمل» سؤال شد، حضرت فرمود:
«خیر العمل بر فاطمة و ولدها.»
بهترین عمل، نیکی به فاطمه و فرزندان او است.
و در روایت دیگر فرمود:
«الولایه» (9).
بهترین عمل، ولایت و دوستی ایشان است.
نسل پیامبر (ص)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: برای فرزندان هر پدر خویشانی هست که به آنان نسبت داده می‌شوند جز فرزندان فاطمه که من ولی و خویشاوند آنان هستم، و آنان از طینت من آفریده شده‌اند. وای بر کسانی که فضل آنان را تکذیب کنند. کسی که آنان را دوست دارد خدا او را دوست می‌دارد، و کسی که آنان را دشمن بدارد خدا آنان را دشمن می‌دارد. (10).
عبدالله بن سلیمان بن جعفر هاشمی گوید:
در انجیل، در وصف پیامبر خواندم که او زنان زیادی می‌گیرد ولی نسل او قلیل خواهد بود، و نسل او از طرف دخترش حفظ می‌شود، پس وجود او با برکت بوده و برای وی خانه ای در بهشت است. (11).
پینوشت:
(1) انعام، 85 – 84. و از فرزندان او، داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را (هدایت کردیم)؛ این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم! (همچنین) زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را؛ همه از صالحان بودند.
(2) آل عمران، 61…. فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائکم و نسائنا و نسائکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنت الله علی الکذبین، به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
(3) نساء، 23 حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران….
(4) نساء، 23؛ و همسرهای پسرانتان که از نسل شما هستند.
(5) فاطمه زهرا ء من المهد الی اللحد، ص 81 – 80.
(6) انعام، 84. و ما به (ابراهیم) اسحاق و یعقوب را عطا کردیم و همه به راه راست هدایت کردیم و نوح را پیش از ابراهیم و فرزندانش، داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون هدایت کردیم و همچنین ما نیکوکاران را پاداش نیک خواهیم داد.
(7) انعام، 85. زکریا یحیی، عیسی و الیاس و از ذریه های ابراهیم هستند و همه از نیکوکارانند.
(8) فاطمة الزهرا من المهد الی اللحد، ص 80 – 79.
(9) بحارالانوار، ج 43، ص 44.
(10) فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج 3، ص 150؛ کنز العمال؛ ذخائر العقبی، ص 121.
(11) بحارالانوار، ج 43، ص 22.
