سبزی حضرت فاطمه (س)
شیخ کلینی از حضرت صادق علیه‌السلام روایت کرده که فرمود:
در روی زمین گیاهی اشرف و پر منفعت‌تر از خرفه نیست و آن سبزی فاطمه علیهاالسلام است. سپس فرمود: خدا لعنت کند بنی امیه را که خرفه را بقلة الحمقاء نامیدند، به جهت بغض و عداوتی که با ما و فاطمه علیهاالسلام داشتند. (1) .
خرفه را به عربی الرجلة، الفرفخ، بقلة المبارک می‌گویند و به فارسی خرفه و توتورک گویند. در روایت آمده که حضرت فاطمه علیهاالسلام این گیاه را بیشتر دوست داشت بدین جهت به آن حضرت نسبت داده شده. چنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز این گیاه را دوست داشت. (2) .
در روایت ابن ابی عمیر از امام صادق علیه‌السلام است که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه وآله بر روی شن گرم راه می‌رفت، پایش سوخت، بر روی گیاه رجله بقلة الزهراء راه رفت و سوزش پای مبارک آن حضرت ساکت شد و پیغمبر صلی الله علیه و آله آن گیاه را دعا کرد و آن را دوست می‌‌داشت. (3) .
حماد بن زکریا از امام صادق علیه‌السلام از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: بر شما باد فرفخ (خرفه) و اگر چیزی عقل را زیاد می‌کند، همان فرفخ است. (4) .
این گیاه در مسیل، وادی‌ها، رودخانه‌ها، و جاهای نمناک می‌روید و چون منافع زیادی دارد به آن بقلة الزهراء و بقلة المبارکه نیز می‌گویند. گلبرگهای این گیاه خودرو و دارای ساقه سرخی است که روی زمین می‌خوابد، گلهایش سفید یا زرد و تخمهای آن ریز و سیاه و تخم آن در طب به کار می‌رود. اطباء پیشین عقیده داشتند این گیاه ثالول را قطع می‌کند و برای سردرد، گرمی، التهاب معده، چشم و جریان خون نافع است. (5)
پینوشت:
(1) کافی، ج 6، ص 367؛ منتهی الامال، ج 1.
(2) دعائم الاسلام، ج 2، ص 113.
(3) کافی، ج 6، ص 367.
(4) مکارم الاخلاق، ص 205.
(5) دورنمایی از طب اسلامی، ص 116 – 115.
