مصحف فاطمه چیست؟ و چه محتوایی دارد؟
محتوای مصحف فاطمه سلام الله علیها
كلمه مُصْحَف بیش تر به معنای «قرآن» به كار می‌رود؛ اما در لغت به معنای مجموعه برگه هایی است كه میان دو جلد جمع آوری شده است و امروزه «كتاب» خوانده می‌شود. (1) بنابراین، منظور از مصحف فاطمه سلام الله علیها، كتاب فاطمه سلام الله علیها است كه در بعضی از روایات اهل سنت نیز به آن اشاره شده است. راویانی چون «ابی بن كعب» وجود كتابی نزد آن حضرت سلام الله علیها را تأیید كرده‌اند. (2)
در چند روایت، كیفیت نگارش آن بدین صورت مطرح شده است: پیامبراكرم (ص) مطالب را املا می‌كرد و حضرت علی علیه‌السلام می‌نوشت. (3)
پس درباره سبب علت انتساب مصحف به حضرت فاطمه سلام الله علیها می‌توان گفت، آن كتاب نزد حضرت زهرا سلام الله علیها نگهداری می‌شد یا آن حضرت واسطه رسیدن بعضی از مطالب به دست حضرت علی علیه‌السلام بوده است.
برخی از روایات نیز مصحف، را ره آورد املا و وحی مستقیم خداوند بر حضرت زهرا سلام الله علیها دانسته اند. (4) بر اساس روایات دیگر، بعد از وفات پیامبر اكرم (ص) خداوند فرشته‌ای را نزد حضرت زهرا سلام الله علیها می‌فرستاد تا در غم پدر دلداری اش دهد، و وی را از مكان و جایگاه رسول خدا در بهشت آگاه سازد و با او درباره مطالب مختلف به گفت وگو بنشیند. حضرت فاطمه سلام الله علیها سخنان آن فرشته را به حضرت علی علیه‌السلام منتقل كرد و آن حضرت آنها را به نگارش درآورد. (5) روایتی این فرشته را جبرئیل علیه‌السلام معرفی كرده است. (6)
میان این احادیث ناسازگاری وجود ندارد؛ زیرا می‌توان گفت خداوند به وسیله فرشته‌ای از فرشتگان خود به نام جبرئیل با آن حضرت سخن گفته است.
به نظر می‌رسد می‌توان چنین جمع بندی نمود که فاطمه زهرا سلام الله علیها یك مصحف داشت. بخشی از این كتاب را به مطالب دریافتی از پدرش اختصاص داده بود و بخشی دیگر را به مطالب جبرئیل.
بر اساس شماری از احادیث در این كتاب، مطالبی چون وصیت حضرت فاطمه سلام الله علیها (7) مصیبت های فرزندان آن حضرت سلام الله علیها در طول زمان (8)، پیش گویی حوادث آینده جهان(9) و تمام پادشاهانی كه بر زمین حكم خواهند راند. (10)، نوشته شده است و تمام احکام حلال و حرام نیز در این کتاب آمده است.
بر اساس بعضی از احادیث، امام صادق علیه‌السلام حوادث تاریخی چون ظهور زندیقان را پیشگویی كرده و گفتارش را به مصحف حضرت زهرا سلام الله علیها مستند دانسته است. (11)
این روایات با هم ناسازگار نیستند؛ زیرا ممكن است همه مطالب یاد شده در آن مصحف وجود داشته باشد و هر روایت بخشی از محتوای آن را بیان كرده است.
پینوشت:
(1) تدوین السنة الشریفة، سید محمدرضا حسینی جلالی، ص 76.
(2) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 58 – 56.
(3) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 41 و 42 و 49.
(4) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 39.
(5) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 44 و 48.
(6) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 42.
(7) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 43.
(8) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 41.
(9) صحیفة الزهرا سلام الله علیها، اسعد عبود، ص 44.
(10) تدوین السنة الشریفة، ص 77.
(11) تدوین السنة الشریفة، ص 44.
