فاطمه و ساره، نمونه والای میهمانداری
شخصیت و کمال ساره در آن همه خدمت و پذیرایی از میهمانان همسرش حضرت ابراهیم علیه‌السلام بود، به طوری که او همواره برای خدمت به میهمانان سرپا بود و قرآن در وصف این بانوی نیکوکار و میهمان نواز می‌فرماید:
«وَ نَبِّئْهُمْ عَنْ ضَیفِ إِبْراهِیمَ (1) وَامْرَأَتُهُ قائِمَةٌ…» (2)؛
از میهمانان ابراهیم خبردارشان کن در حالی که همسرش (ساره) سرپا بود…
وی در پذیرایی از میهمانان همسرش آنچنان مهارت داشت که حتی وقتی میهمان ناخوانده‌ای وارد می‌شد، طولی نمی‌کشید که به بهترین وجه مورد پذیرایی قرار می‌گرفت:
«… فَمَا لَبِثَ اَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنیذٍ». (3) ؛
… طولی نکشید که گوساله‌ای بریان حاضر آورد.
شاید بر اثر این صفت کمال یعنی میهمان نوازی بود که خداوند در سن پیری حضرت اسحاق و حضرت یعقوب را توسط میهمانان ابراهیم علیه‌السلام به وی بشارت داد:
«… فَبَشَّرْناها بِإِسْحاقَ وَ مِنْ وَراءِ إِسْحاقَ یعْقُوبَ» (4)
فاطمه زهرا علیهاالسلام نیز نمونه قائمات در اسلام است که آنقدر برای تهیه نان و غذا جهت فرزندان و میهمانان زحمت می‌کشید و سرپا بود که بدنش دچار آسیب می‌گردید. (5)
با این تفاوت که ساره با وفور و فراوانی اموال حضرت ابراهیم علیه‌السلام به پذیرایی از میهمانان می‌پرداخت و فاطمه زهرا علیهاالسلام در عین تنگدستی و با ایثار از میهمانان شوهرش پذیرایی می‌کرد.
به عنوان نمونه قرآن کریم در شرح ایثار خاندان نبوت در سوره مبارکه حشر می‌فرماید: «و یؤثرون علی انفسهم و لوکان بهم خصاصة»
هر چند به چیزی نیازمند باشند باز مهاجران را به خویش در آن چیز مقدم می‌دارند و جانشان به کلی از بخل و حسد و حرص دنیا پاک است.
شرح ماجرا: در حدیث آمده است که مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله شرفیاب شد و از گرسنگی شکایت کرد، رسول خدا صلی الله علیه وآله شخصی را به حجره‌های همسران خود فرستاد تا چیزی برای مرد فقیر بیابند، اما همگی آنها گفتند: «ماعندنا الا الماء»؛ نزد ما چیزی جز آب نیست. سپس پیامبر صلی الله علیه وآله رو به اصحاب کرد و فرمود: چه کسی امشب این مرد فقیر را مهمان می‌کند؟ علی علیه‌السلام فرمود: «أنا له یا رسول الله»؛ من پذیرائیش می‌کنم ای رسول خدا!، پس به طرف خانه حرکت کرد و جریان را به اطلاع حضرت فاطمه علیهاالسلام رساند، حضرت فاطمه گفت: «ما عندنا الا قوت الصبیة و لکنا نؤثر به ضیفنا»؛ نزد ما غذایی، جز به اندازه دختر بچه‌ای نیست ولکن ما مهمان را بر خود مقدم می‌داریم. آن شب علی علیه‌السلام به فاطمه علیهاالسلام فرمود: شما بچه‌ها را خواب کن، من از مهمان پذیرایی می‌کنم. چراغها را خاموش کرد و خود به همراه مهمان سر سفره نشست، اما خود از غذا چیزی نخورد تا اینکه مهمان سیر شد، صبح همان شب آیه نهم از سوره حشر در شأن ایشان، (علی و فاطمه علیهماالسلام) نازل شد. علی علیه‌السلام صبح خدمت رسول خدا صلی الله علیه وآله شرفیاب شد. (بی آنکه سخنی بگوید) پیامبر صلی الله علیه و آله تبسم کرد و آیه فوق را تلاوت فرمود و ایثار آنها را ستود. (6)
پینوشت:
(1) حجر، 51.
(2) هود، 71.
(3) هود، 69.
(4) هود، 71.
(5) مسند احمد بن حنبل، ج 6، ص 289؛ جامع ترمذی، ص 3409؛ سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 125؛ ذخائر العقبی طبرسی، ص 51.
(6) امالی طوسی، ص 190؛ وسائل الشیعة، ج 6، ص 323.
