- احترام به تربت شهید
صدیقه کبری فاطمه زهرا علیهاالسلام وقتی که پدر بزرگوارشان دستور تسبیحات معروف را به ایشان دادند (1) . (34 بار اللَّه اکبر، 33 بار الحمدلله، 33 بار سبحان اللَّه) بالای سر قبر عموی بزرگوارش جناب حمزة بن عبدالمطلب رفت و از تربت آن شهید برای خود تسبیح درست کرد.
یعنی این که خاک شهید محترم است. قبر شهید محترم است. انسان برای اینکه اذکار و اوراد خود را بشمارد نیازمند به سبحه است، (تسبیح است)؛ چه فرق می‌کند که دانههای تسبیح از سنگ باشد یا چوب یا خاک؟ و از هر خاکی بردارد برداشته است، ولی ما این را از خاک تربت شهید بر میداریم و این نوعی احترام به شهید و شهادت است؛ نوعی به رسمیت شناختن قداست شهادت است.(2).
- گریه بر شهید
در نبرد احد، حمزه سیدالشهداء عموی پیامبر صلی الله علیه و آله به شهادت رسید، پس از نبرد، صفیه خواهر حمزه به اتفاق فاطمه زهرا علیهاالسلام کنار پیکر مثله شده شهید قرار گرفت و شروع به گریستن کرد، فاطمه علیهاالسلام نیز می‌گریست و پیامبر صلی الله علیه وآله هم با او گریه می‌کرد و خطاب به حمزه میفرمود: هیچ مصیبتی مثل مصیبت تو به من نرسیده است! آنگاه خطاب به صفیه و فاطمه علیهاالسلام فرمود: مژده باد که هم اکنون جبرئیل به من خبر داد که در آسمانهای هفتگانه حمزه شیر خدا و شیر رسول خداست. (3).
- فاطمه (س) در کنار مزار شهدا
تاریخ زندگی فاطمه زهرا علیهاالسلام نشان میدهد که او زن خانهنشین و پردهنشین نبود، بلکه به دستور و مضمون آیات و روایات زیادی، وی صله ارحام می‌کرد و به دیدار خویشاوندان میشتافت و با آنان نشست و برخاست داشت و پس از مرگ آنان، فراموششان نمی‌کرد و بر مزار آنان می‌رفت و از خداوند متعال برایشان طلب رحمت می‌نمود.
در حدیث صحیح السند از امام صادق علیه‌السلام نقل شده:
«عاشت فاطمة بعد محمد صلی اللَّه علیه و آله خمسة و سبعین یوما، لم تر کاشرة و لا ضاحکة تأتی قبور الشهداء فی کل جمعة مرة بین الاثنین و الخمیس فتقول هاهنا کان رسول اللَّه، و هاهنا کان المشرکون» (4)؛
فاطمه علیهاالسلام بعد از پیامبر خدا هفتاد و پنج روز زندگی کرد، در حالی که خوشحال و خندان دیده نشد. او هفتهای دوبار در روزهای دوشنبه و پنجشنبه به زیارت شهدای احد می‌رفت و آنها را زیارت می‌کرد و محل جنگ رسول خدا با مشرکین را دقیقاً نشان میداد.
این حدیث که به سند صحیح از کافی نقل شده، می‌رساند که فاطمه علیهاالسلام علاوه بر زیارت اهل قبور، آمدنش به مزار شهدا، شخصاً در جنگ احد نیز حضور داشت و محل را با چشمان مبارکش دیده بود…
و ابن ابی الحدید که یکی از دانشمندان بسیار بزرگ و محقق اهل سنت است، در این باره از واقدی نقل می‌کند:
«کانت فاطمة بنت رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله تأتیهم بین الیومین و الثلاثة فتبکی عندهم و تدعو» (5)؛
فاطمه علیهاالسلام دختر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله هر دو سه روز یکبار به کنار قبور شهدای احد میآمد و در آنجا گریه می‌کرد و برای مردگان و شهدا دعا می‌نمود.
و حضرت امام صادق علیه‌السلام میفرمایند:
«ان فاطمه کانت تأتی قبور الشهداء فی کل غداة سبت فتأتی قبر حمزة و تترحم علیه و تستغفر له» (6) فاطمه علیهاالسلام هر هفته صبحهای روز شنبه به احد میآمد و قبور شهدا را زیارت می‌کرد و در کنار قبر حمزه میایستاد و برای وی دعا می‌کرد و استرحام می‌نمود. (7).
از این حدیثها استفاده می‌شود که فاطمه علیهاالسلام به زیارت قبور شهدا می‌رفت و برایشان استرحام می‌نمود و از فداکاریهای آنان در جنگ احد یاد می‌کرد و به یادشان اشک میریخت.
ممکن است برخی‌ها از تعبیرهای «دوبار و یکبار در هفته» که در روایات آمده است دچار مشکل شوند و نوعی اشکال در صحت روایات تلقی کنند، ولی باید گفت: زیارت فاطمه علیهاالسلام هفتهای دو یا یک بار ممکن است به تفاوت زمان باشد، که در یک مقطع، هفتهای دوبار می‌رفت و بعدها هفته ای یکبار…
- پینوشت:
(1) قیام و انقلاب مهدی علیه‌السلام از دیدگاه فلسفه و تاریخ، ص102.
(2) نهج الحیاة، ح 177.
(3) المغازی، ج 1، ص 290.
(4) عوالم، ج 11، ص 447؛ جلاءالعیون شبر، ج 1، ص 183.
(5) شرح نهج البلاغه، ج 15، ص 40.
(6) عوالم، ج 11، ص 222؛ بحارالانوار، ج 43، ص 90، ح 13؛ جلاءالعیون شبر، ج 1، ص 154.
(7) این حدیث به سند معتبر از تهذیب شیخ گرفته شده.
