محل خانه‌ی آن حضرت
از اخبار و گفته های تاریخ نگاران چنین استفاده می شود که خانه حضرت زهراء علیهاالسلام متصل به خانه مخصوص حضرت رسول بود که آن جا را برای تهجد و نماز شب و اعتکاف و عبادت خود قرار داده بود.
سمهودی شافعی در فصل مربوط به ستون های مسجد نبوی گوید: و از جمله ستون ها ستون تهجد است. یحیی از عیسی بن عبدالله از پدرش روایت می‌کند که حضرت رسول صلی الله علیه و آله شب‌ها بعد از آن که مردم از رفت و آمد باز ایستاده و به خواب می رفتند حصیری را برمیداشت و پشت خانه علی علیه‌السلام می‌انداخت و در آنجا نماز شب میخواند.
از جابر بن عبدالله انصاری در ضمن حدیث طولانی نقل شده که: خانه حضرت زهرا به خانه حضرت رسول صلیاللهعلیهوآله که برای شخص خود اختصاص داده و همسرانش در آن جا زندگی نمیکردند متصل بود. (1)
این حدیث طولانی دلالت می کند بر اینکه خانه اختصاصی حضرت رسول پیوسته به خانه حضرت زهرا علیهاالسلام بوده و این همان خانه ای است که رسول خدا در آنجا عبادت پروردگار می کرد و تضرع و زاری به درگاه او داشته است و در این پیوستگی دو خانه به یکدیگر برای کسی که خوب بیندیشد اسرار و رموز و مصالحی است، این خانه تا زمان ولید بن عبدالملک بر سر پا بود تا اینکه وی از شام به مدینه آمده و دستور داد تا آن را خراب کنند.
خانه ای که به فاصله چندی از ازدواج توسط پیامبر صلی الله علیه و آله در اختیار علی و فاطمه علیهاالسلام قرار گرفت خانه مسکونی مجللی نبود، بلکه اطاقی گِلین بود که سقف آن را با چوب خرما و حصیر پوشانده و آن را گِل اندود کرده بودند. فاصله سقف آن از کف به اندازه‌ای بود که دست به راحتی به سقف می رسید. بسان دیگر حجره‌های پیامبرصلی‌الله‌علیه‌و‌آله که هر یک از زنانش در آن سکونت داشتند. آری این بود کلبه فاطمه علیهاالسلام که از صفایش نور خدا جلوه گر بود. خداوند در قرآن پیرامون معنویت و فضیلتش فرمود:
“فی بُیوتٍ اَذِنَ اللَّهُ اَنْ تُرْفَعَ وَ یذْکَرَ فیها اسْمُهُ یسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الآصال” (2)؛
در خانه‌هایی (چون خانه انبیاء) خدا رخصت داده که آنجا رفعت یابد و در آن ذکر نام خدا شود و صبح و شام تسبیح و تقدیس ذات پاک او کنند.
وقتی این آیه نازل شد ابوبکر از پیامبرصلی‌الله‌علیه‌و‌آله پرسید: آیا خانه فاطمه علیهاالسلام و علی علیه‌السلام از این خانه هاست؟ پیامبرصلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمودند: بله خانه آنان از با فضیلت ترین این خانه هاست.(3)
ویژگی‌های خانه فاطمه (س) این خانه در طرف شرق مسجد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله، هم ردیف دیگر حجره‌های رسول اللّه صلیاللهعلیهوآله و در وسط آنها قرار داشت. به گفته نویسنده مدینه شناسی: “با توجّه به دیگر گفته‌های ثبت شده، مسلّم است که خانه فاطمه علیهاالسلام بین مربع قبر و ستون تهجد بوده است.” (4)
مردی به عبداللَّه بن عمر گفت: درباره علی بن ابی طالب علیه‌السلام برایم سخن بگو.
عبداللَّه گفت: اگر می خواهی بدانی که مقام و منزلت علی علیه‌السلام نزد رسول اللَّه صلیاللهعلیهوآله چه اندازه بود، پس نظر کن به خانه‌اش نسبت به خانه‌های پیامبر صلیاللهعلیهوآله، سپس با دست خود به خانه علی و فاطمه علیهماالسلام اشاره کرد و گفت: این خانه اوست که در وسط خانه‌های پیامبر خدا صلیاللهعلیهوآله قرار گرفته است. (5)
بتنونی در الرحلة الحجازیة می نویسد: طول خانه فاطمه علیهاالسلام از طرف جنوب 14 و نیم، از طرف شمال 14 متر و از طرف شرق و غرب 7 و نیم متر می‌باشد.(6)
از دیگر ویژگی‌های این خانه این بود که هیچ گونه راهی به بیرون جز از طریق مسجد نداشت. بدون شک در این کار عنایتی بود. شاید راز این عمل برای مسلمانان آشکار نگردید.
سید محمد باقر نجفی می نویسد: “همگی مورّخان اذعان دارند که خانه علی در دیگری جز آنچه که به سوی مسجد باز می شد، نداشت.”(7)
خانه فاطمه علیهاالسلام استراحت گاه موقت پیامبر صلی اللَّه علیه و آله هنگام دیدار از یگانه گهرش بوده، جای جای این خانه قدمگاه، محل نشستن، محل نماز و عبادت و سجده گاه وجود مقدس نبی اکرم بود.
امام باقر علیه‌السلام فرمود: خانه علی علیه‌السلام و فاطمه علیهاالسلام بخشی از حجره پیامبر صلیاللهعلیهوآله است و سقف آن خانه، عرش پروردگار می باشد. محل فرود وحی و رفت و آمد فرشتگانی است که هر صبح و شام و هر ساعت و لحظه، با آوردن پیام در حال آمد و شد هستند. آن جا خانه ای است که هرگز رفت و آمد فرشتگان در آن پایانی ندارد. گروهی فرود می آیند و گروه دیگر بالا می روند. پروردگار عالمیان پرده را از آسمان ها برای حضرت ابراهیم علیه‌السلام کنار زد و به نور باصره‌اش قوت بخشید، تا نگاهش به عرش افتاد. همچنین خداوند به دید چشم محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین، قدرت بیشتری داد، و آنها عرش پروردگار را از خانه‌های خود می دیدند و هرگز سقفی برای خانه‌هایشان جز عرش پروردگار نمی‌دیدند… (8)
آری بسیاری از آیات الهی به وسیله امین وحی در همین خانه بر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله نازل گشت. جریان حدیث کساء و آمدن جبرئیل نیز در همین خانه بود. (9)
پس از آن که آیه “وأمر اهلک بالصّلاة و اصطبر علیها” (10) بر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله نازل گشت، آن حضرت چهل روز (11) شش ماه، (12) هشت ماه (13) یا نه ماه (14) در هر صبح و شام به سوی خانه حضرت فاطمه علیهاالسلام می رفت و دستگیره در خانه را می گرفت و پس از سلام بر اهل آن خانه، به دستور آیه عمل می نمود و می فرمود: “الصّلاة! یرحمکم اللّه”(15) و سپس این آیه را تلاوت می فرمود: “اِنّما یرید اللَّه لیذهب عنکم الرّجس أهل البیت و یطهّرکم تطهیراً” (16) .
ابوالحمراء می گوید: چهل روز پیامبر صلی اللَّه علیه و آله را دیدم که هر روز صبح به طرف در خانه علی و فاطمه علیهاالسلام می آمد و دستگیره در را می گرفت و می فرمود: “السّلام علیکم اهل البیت و رحمة اللّه و برکاته. الصّلاة یرحمکم اللَّه “اِنّما یرید اللَّه لیذهب عنکم الرّجس اهل البیت و یطهّرکم تطهیرا”.” (17)
قندوزی حنفی پس از ذکر این حدیث می گوید: “این حدیث از 300 نفر از صحابه و یاران پیامبر روایت شده است.” (18)
یاران رسول خدا آن گاه که می بینند در خانه علی علیه‌السلام و فاطمه علیهاالسلام به مسجد بازمی شود، هر یک از خانه خود دری به مسجد بازمی کنند. دیری نگذشت که فرمان رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله آمد که تمام درها باید بسته شود جز در خانه علی علیه‌السلام. موج اعتراض بالا گرفت امّا پیامبر صلی اللَّه علیه و آله قاطعانه بر موضوع پافشاری کرد و تمام درها، حتی پنجره ها را، جز در خانه علی علیه‌السلام بست.
زید بن ارقم می گوید: “برخی از یاران از حضرت خواستند که اجازه دهد درها همچنان باز بماند. پیامبر صلی اللَّه علیه و آله از جای برخاست و پس از حمد و ثنای الهی فرمود:
به من دستور داده شد که تمام درها، جز در خانه علی علیه‌السلام را ببندم. حال می بینم که برخی از شما سخن گفته اید اما این را بدانید که سوگند به خدا! این من نبودم که در خانه ای را بسته یا باز کرده باشم، بلکه دستوری بود که من از آن پیروی کردم.” (19) حدیث یاد شده از احادیث مسلم شیعه و سنی است و تاکنون کسی بر صحت آن اشکال نگرفته جز ابن الجوزی که آن را در ردیف احادیث موضوعه و ساخته رافضی ها خوانده است، “ابن حجر عسقلانی” در کتاب “فتح الباری در شرح صحیح بخاری” در رد گفته ابن الجوزی اظهار می دارد: وی خطای زشتی را در این کتاب مرتکب شده است، زیرا به بهانه تعارض، بسیاری از احادیث صحیح را رد کرده است. (20)
متأسفانه، این خانه و ساکنانش پس از رحلت پیامبر اسلام صلی اللَّه علیه و آله مورد بی مهری امت قرار گرفت و دستخوش حوادث ناگواری شد.
خانه ای که در و دیوارش بوی رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله از آن به مشام می رسید و زمین و محرابش یادآور سجده‌های طولانی یگانه یادگار پیامبر خدا صلی اللَّه علیه و آله بود نه تنها فقط در آن خانه را بستند و بر خلاف سفارش آن حضرت مردم را از فیض برکات آن خانه و اهلش محروم ساختند، بلکه برای بیعت گرفتن از علی علیه‌السلام مورد هجوم ناجوانمردانه عده ای کینه توز و فرصت طلب قرار گرفت و سرانجام در زمان عبدالملک بن مروان، به بهانه توسعه مسجد، ساکنان آن را بیرون کردند و خانه را ویران ساختند.
پی نوشت
(1) بحارالانوار، ج 43، ص 56
(2) سوره نور، آیه 36
(3) زندگانی فاطمه زهرا”علیهاالسلام”، ص 50
(4) مدینه شناسی، ص 73
(5) سفینة البحار، ج 1، ص 115
(6) الرحلة الحجازیة، ص 327
(7) مدینه شناسی، ص 119؛ فرات کوفی،ص 125
(8) سفینة البحار، ج 1، ص 115
(9) سند حدیث شریف کساء، ص 6
(10) سوره طه، آیه 132
(11) امالی طوسی، ص 251
(12) سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 434
(13) بحار الانوار، ج 43، ص 53
(14) ینابیع المودّة، ص 174 و مناقب خوارزمی، ص 23
(15) امالی طوسی، ص 251
(16) بحار الانوار، ج 43، ص 53
(17) ینابیع المودة، ص 174
(18) ینابیع المودة، ص 174
(19) ذخائر العقبی، ص 77
(20) مدینه شناسی، ص 117
