حضرت فاطمه برترین زنان جهان است یا حضرت مریم؟
بر اساس روایات، ما شیعیان معتقدیم كه حضرت فاطمه سلام الله علیها برترین زنان جهان است. این عقیده چگونه با آیه 42 سوره آل عمران كه حضرت مریم سلام الله علیها را برترین زنان عالم معرفی می‌كند، سازگار است؟
مفسران دو پاسخ به این سؤال داده‌اند:
1. مراد از آیه شریفه، برتری حضرت مریم بر همه زنان جهان در عصر خودش است. این پاسخ هم مشابه قرآنی دارد و هم دلیل روایی:
1-1 در قرآن مجید آمده است كه خداوند درباره بنی اسرائیل فرمود:
«و انی فضّلتكم علی العالمین» (1)
در تفسیر نمونه آمده است:
«بدیهی است منظور، برتری مؤمنان بنی اسرائیل بر مردم عصر خود بوده است».
2-1- در تفسیر برهان روایتی از مفضل بن عمر نقل شده است كه می‌گوید:
به امام صادق علیه السلام عرض كردم: مرا خبر ده از قول پیامبر خدا (ص) درباره فاطمه كه فرمودند:
«او سرور زنان جهانیان است». آیا او سرور زنان عصر خویش است؟ امام علیه‌السلام فرمودند:
«مریم سرور زنان جهان در عصر خود بود، اما فاطمه سلام الله علیها سرور همه زنان از آغاز تا پایان است».
2. در قرآن مجید، یك سری از ویژگی ها و امتیازات برای حضرت مریم بیان شده است. این ویژگی ها از اختصاصات حضرت مریم نیست و افراد دیگری نیز در رتبه او و چه بسا بالاتر از او به چنین مقاماتی رسیده اند؛ اما آنچه از اختصاصات حضرت مریم سلام الله علیها است و بدان وصف، بر همه زنان عالم امتیاز یافته است، چگونگی ولادت فرزند وی می‌باشد.
علامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان می‌فرماید:
]«این كلمه] از خصایص وجودی حضرت مریم علیهاالسلام انگشت روی هیچ خصیصه‌ای به جز ولادت عجیب فرزندش نمی‌گذارد. این است كه «اصطفاء» از هر جهت نیست؛ بلكه آن گونه فرزند آوردن مراد است».
اما غیر از كلمه «اصطفاء» كلمات دیگری كه در آیات مربوط به آن حضرت آمده، از قبیل: «تطهیر»، «تصدیق به كلمات خدا و كتب او»، «قنوت» و «محدثه بودن» همه از اموری است كه اختصاص به آن حضرت ندارد.
در تفسیر «اطیب البیان» نیز امتیاز خصوصی حضرت مریم سلام الله علیها بر دیگر زنان، چگونگی زاییدن حضرت عیسی علیه‌السلام بیان شده و در سّر بیان «واصطفیك علی نساء العالمین» آمده است:
«بیان این جمله برای این است كه دیگر زنی نتواند چنین دعوایی بكند و بهانه به دست بیاورد» بنابراین اگر آیه دارای قید زمانی نباشد، حضرت مریم سلام الله علیهارا فقط در چگونگی فرزند آوردن از همه زنان جهان ممتاز دانسته است و این با برتری حضرت زهرا سلام الله علیها در كمالات عالیه انسانی منافات ندارد.
پینوشت:
(1) بقره، آیه 47.
