فضائل و مناقب حضرت در بیان اندیشمندان

فاطمه سلام الله علیها تمام حقیقت زن

امام خمینی (ره) درباره حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام می‌فرماید:

تمام ابعادی که برای زن و برای یک انسان متصور است، در فاطمه زهرا علیهاالسلام جلوه کرده است. یک زن معمولی نبوده است، یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان، تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان او زن معمولی نیست او موجودی ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است، بلکه موجودی الهی و جبروتی که در صورت یک زن ظاهر شده است. (1)

فهرست تعابیر زیبای حضرت امام خمینی (ره) درباره شخصیت حضرت زهرا سلام الله علیها

وقف کننده وجود خویش برای اسلام. 22/ 1/ 58

انسانی به تمام معنا انسان، تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت انسان. 26/ 2/ 58

زنی روحانی، زنی ملکوتی، تمام حقیقت زن 26/ 2/ 58

موجودی ملکوتی به صورت انسان، موجودی الهی و جبروتی به صورت یک زن. 26/ 2/ 58

دارای تمام هویت‌های کمالی متصور برای انسان 26/ 2/ 58

واجد تمام خصوصیات انبیا. 26/ 2/ 58

جلوه گر تمام حیثیت و تمام شخصیت زن. 26/ 2/ 58

مجتمع معنویات و جلوه‌های ملکوتی، الهی، جبروتی، ملکوتی و ناسوتی. 26/ 2/ 58

تربیت یافته دست غیبی و قدرت الهی. 26/ 2/ 58

تربیت یافته رسول الله صلی الله علیه و آله 26/ 2/ 58

دست همگان از رتبه او کوتاه. 26/ 2/ 58

افتخار عالم وجود 26/ 2/ 58

الگوی همگان. 8/ 3/ 58

افتخار خاندان وحی 15/ 2/ 59

چون خورشیدی درخشنده بر تارک اسلام عزیز 15/ 2/ 59

فضایلش، هم طراز فضایل بی نهایت پیامبر اکرم و خاندان عصمت و طهارت. 15/ 2/ 59

کوتاهی افهام از درک مرتبت او. 15/ 2/ 59

نمونه انسان. 27/ 2/ 59

جلوه نمای هویت انسانی. 27/ 2/ 59

عنصری تابناک 25/ 1/ 61

زیربنای فضیلت‌های انسانی و ارزش‌های والای خلیفةالله در جهان. 25/ 1/ 61

از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود. 25/ 1/ 61

درخشش نور تربیت یافتگانش از بسیط خاک تا آن سوی افلاک و از عالم ملک تا آن سوی ملکوت اعلی. 25/ 1/ 61

حجره محقرش، جلوه گاه نور عظمت الهی و پرورشگاه زبدگان اولاد آدم. 25/ 1/ 61

اسوه تهذیب اخلاق. 21/ 12/ 63

مقتدا و الگوی همگان. 21/ 12/ 63

مولود اعظم. 11/ 12/ 64

کمال افتخار زنان. 11/ 12/ 64

محضرش، فرودگاه و عروج گاه 75 روزه جبراییل. 11/ 12/ 64

کاتب وحی او، امیرمؤمنان علی علیه‌السلام. 11/ 12/ 64

تناسب کامل روحی او با روح اعظم. 11/ 12/ 64

الگوی مجاهدت، مخاطبت، زهد، تقوا و عفاف. 11/ 12/ 64

توهین کننده به او، محکوم به اعدام. 9/ 11/ 67

صحیفه او، افتخار شیعیان. 15/ 3/ 68

ناتوانی افهام از درک منزلت و رتبه زهرا سلام الله علیها

زنی که هر کسی با هر بینشی، درباره او گفتاری دارد و با این حال کسی از عهده ستایش او برنیامده است؛ چرا که احادیثی که از خاندان وحی رسیده، به اندازه فهم مستمعان بوده است، دریا را در کوزه ای نتوان گنجاند، و دیگران هرچه گفته‌اند، به مقدار فهم خودشان بوده است؛ نه به اندازه مرتبت او. پس بهتر آن که از این وادی شگفت، درگذریم…. (2)

 او حرکت معنوی خود را با قدرت الهی، با دست غیبی و با تربیت رسول الله صلی الله علیه و آله شروع و تمامی مراحل معنوی را طی کرده است تا به مرتبه ای رسیده که دست همه از او کوتاه گشته است…. (3)

 من، راجع به حضرت صدیقه علیهاالسلام خودم را قاصر می‌دانم که ذکری بکنم…. (4)

افتخار عالمی به زهرا سلام الله علیها

فردا روز زن است؛ روز زنی است که عالم به او افتخار دارد. (5)

زنی که افتخار خاندان وحی و چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می‌درخشد. (6)

روز ولادتش، روز زن

اگر روزی باید روز زن باشد، چه روزی والاتر و افتخارآمیزتر از روز ولادت با سعادت فاطمه زهرا علیهاالسلام است.

 مبارک باد بر ملت عظیم الشأن ایران بویژه زنان بزرگوار، روز مبارک زن؛ روز شرافتمند عنصر تابناکی که زیربنای فضیلت‌های انسانی و ارزش‌های والای خلیفةالله در جهان است و مبارک تر و پربهاتر، انتخاب بسیار والای روز بیستم جمادی الثانی است؛ روز پر افتخار ولادت زنی که از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود است. (7)

برای زن‌ها کمال افتخار است که روز تولد حضرت صدیقه را روز زن قرار داده‌اند، افتخار است و مسؤولیت… و شما افتخار کنید که این روز را روز زن قرار داده‌اند و باید که مسؤولیتش را هم به عهده بگیرید. اگر شما پذیرفتید که روز بیستم جمادی الثانی که روز تولد حضرت زهراست، روز زن باشد، خیلی مسایل را به عهده شما می‌گذارد. اگر یک ملتی پذیرفت که فلان روز، روز جهاد است، باید در آن روز مشغول مجاهده بشود. اگر کسی مشغول مجاهده نشد، نپذیرفته است که آن روز، روز جهاد است. اگر شما همه پذیرفتید که امروز، یعنی روز تولد حضرت زهرا که آن کمال و آن وضعیت را دارد، روز زن است، بر عهده شما مسایل بزرگی را می‌آورد؛ از قبیل مجاهده؛ چرا که حضرت به اندازه خودش در این ظرف کوتاه، مجاهده داشته است. با حکومت‌های وقت، مخاطبه داشته است. حکومت‌های وقت را محاکمه می‌کرده است. شما باید به او اقتدا کنید تا پذیرفته باشید که این روز (روز تولد آن حضرت) روز زن است. شما اگر پذیرا شدید، باید زهد و تقوا و عفاف و همه چیزهایی را که او داشته است، تبعیت کنید، و اگر تبعیت نکردید، بدانید که شما داخل در این روز نیستید. هر کس نپذیرفت در روز زن و در این شرافت، وارد نشده است. (8)

روز ولادت سرتاسر سعادت صدیقه طاهره که والاترین روز برای انتخاب روز زن است، به ملت شریف ایران، خصوصاً زنان محترم، تبریک و تهنیت عرض می‌کنم. این ولادت با سعادت در زمان و محیطی واقع شد که زن به عنوان یک انسان، مطرح نبود و وجود او موجب سرافکندگی خاندانش در نزد اقوام مختلف جاهلیت به شمار می‌رفت. در چنین محیط فاسد و وحشت زایی، پیامبر بزرگ اسلام دست زن را گرفت و از منجلاب عادات جاهلیت نجات بخشید.

تاریخ اسلام، گواه احترامات بی حد رسول خدا صلی الله علیه و آله به این مولود شریف است تا نشان دهد که زن، بزرگی ویژه ای در جامعه دارد که اگر برتر از مرد نباشد، کمتر نیست. پس این روز، روز حیات زن و روز پایه گذاری افتخار و نقش بزرگ او در جامعه است. (9)

فردا، روز زن است؛ روز زنی است که عالم به او افتخار دارد، روز زنی است که (خودش و) دخترش در مقابل حکومت‌های جبار ایستاد و آن خطبه را خواند و آن حرف‌ها را زد که همه می‌دانید… زن‌های عصر ما، بحمدالله، شبیه به همان‌ها هستند. در مقابل جبار با مشت گره کرده و با بچه‌های در آغوش گرفته ایستادند و به نهضت کمک کردند.(10)

فاطمه سلام الله علیه نمونه و الگوی جهانیان

الگو، حضرت زهراست. الگو، پیغمبر اسلام است. ما وقتی می‌توانیم ادعا کنیم که جمهوری اسلامی داریم که تمام این معانی که در اسلام است، تحقق پیدا کند. (11)

روز بزرگی است. یک زن در دنیا آمد که مقابل همه مردان است. یک زن به دنیا آمد که نمونه انسان است. یک زن به دنیا آمد که تمام هویت انسانی در او جلوه گر است. (12)

 ما باید از این خاندان، سرمشق بگیریم. بانوان ما از بانوانشان و مردان ما از مردانشان؛ بلکه همه ما از همه آنها، آنها زندگی خودشان را برای طرفداری از مظلومان و احیای سنت الهی، وقف کردند. ما باید تبعیت کنیم و زندگی خود را برای آنها قرار دهیم. کسی که تاریخ اسلام را می‌داند، می‌داند که هر یک از این خاندان- مثل یک انسان کامل؛ بلکه بالاتر، همچون یک انسان الهی و روحانی- در مقابل کسانی که می‌خواستند مستضعفان را از بین ببرند، قیام کردند. (13)

 خطبه فاطمه زهرا علیهاالسلام در مقابل حکومت و صبر امیرالمؤمنین در مدت بیست و چند سال و در عین حال کمک کاری به حکومت موجود و بعد هم فداکاری در راه اسلام و (نیز) فداکاری دو فرزند عزیزش: خدمت بسیار بزرگ امام مجتبی (به اسلام) که دولت جابر اموی را با آن خدمت، رسوا فرمود و خدمت بزرگ برادر ارجمندش، حضرت سیدالشهدا، چیزهایی است که همه می‌دانید و می‌دانیم. با اینکه عده و اسباب و ابزار جنگ آنها کم بود، لکن با روح الهی و روح ایمان، اسلام را بر همه ستمکاران عصر خودشان زنده کردند و برای ما و شما برادرهای عزیز، الگو شدند که ما از کمی عِدّه و عُدّه و کمی ابزار جنگ نهراسیم و در مقابل تمام قدرت‌هایی که امروز با ما به جنگ برخاسته‌اند، مقاومت کنیم. همان طوری که اولیای ما علیهم‌السلام نشان دادند، باید در مقابل مستکبران، گاهی با تبلیغ و گاهی با اسلحه ایستاد و مستکبران را به جای خودشان نشاند. ما هم الگویی آنها و تبعیت از آنها را می‌پذیریم. (14)

در تهذیب اخلاق خود و وادار کردن دوستانتان به تهذیب اخلاق، کوشش کنید…آن طوری که زنی فرید، (15) حضرت زهرا علیهاالسلام بود. همه باید به او اقتدا کنیم و همه باید دستورمان را از اسلام، به وسیله‌ی او و فرزندان او بگیریم. همان طوری که او بوده است، باشید و در علم و تقوا کوشش کنید… کوشش برای رسیدن به علم و تقوا، وظیفه‌ی همه ما و شماست. (16)

فضیلت‌های بی نهایت فاطمه سلام الله علیها

زنی که افتخار خاندان وحی و چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می‌درخشد؛ زنی که فضایل او هم طراز فضایل بی نهایت پیغمبر اکرم و خاندان عصمت و طهارت بود…. (17)

 زنی که تمام خاصه‌های انبیا در اوست؛ زنی که اگر مرد بود، نبی بود، زنی که اگر مرد بود به جای رسول الله بود. (18)

اصولاً رسول اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم‌السلام، طبق روایاتی که داریم، قبل از این عالم، در ظل عرش، انواری بوده‌اند. (ایشان) در انعقاد نطفه و طینت از بقیه مردم امتیاز داشته‌اند و مقاماتی دارند الی ماشاءالله؛ چنان که در روایت معراج، جبرئیل عرض می‌کند:

لو دنوت انمله لا حترقت؛

اگر کمی نزدیک تر می‌شدم، سوخته بودم.

 با این فرمایش که: ان لنا مع الله حالات لا یسعه ملک مقرب و لا نبی مرسل؛

ما به خدا حالاتی داریم که نه هیچ فرشته مقربی می‌تواند آن را داشته باشد و نه هیچ پیامبر مرسلی.

این، جزء مذهب ما است که ائمه چنین مقاماتی دارند… چنان که به حسب روایات، این مقامات معنوی برای حضرت زهرا علیهاالسلام هم هست؛ با این که حضرت نه حاکم است و نه قاضی و نه خلیفه. این مقامات سوای وظیفه حکومت است. (19)

والاترین فضیلت حضرت زهرا سلام الله علیها

راجع به حضرت صدیقه علیهاالسلام، خودم را از هر ذکری قاصر می‌دانم. فقط به این روایت که شریف و با سند معتبر نقل شده است، اکتفا می‌کنم. حضرت صادق علیه‌السلام می‌فرماید:

فاطمه علیهاالسلام بعد از پدرش، بیش از 75 روز در این دنیا نبودند و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت. جبرئیل امین می‌آمد و به ایشان تعزیت عرض می‌کرد و مسایلی از آینده نقل می‌فرمود. ظاهر روایت، این است که در این 75 روز مراوده‌ای بوده است؛ یعنی رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است.

گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیای عظام درباره کسی این طور وارد شده باشد که در ظرف 75 روز جبرئیل امین چنین رفت و آمدی داشته باشد. جبرییل، مسایل واقع در آتیه و آنچه را که به ذریه فاطمه علیهاالسلام می‌رسیده است، ذکر می‌کرده و حضرت امیر هم آنها را می‌نوشته است. حضرت امیر، همان طوری که کاتب وحی رسول خدا بوده است- و البته آن وحی به معنای آوردن احکام، با رفتن رسول خدا، تمام شد- کاتب وحی حضرت صدیقه در این 75 روز نیز بوده است.

مسأله فرود آمدن جبرئیل، یک مسأله ساده نیست؛ خیال نشود که جبرئیل برای هر کسی امکان دارد بیاید و یک تناسب کامل بین روح آن کسی که جبرئیل بر او وارد می‌شود و مقام جبرئیل، که روح اعظم است، لازم است. چه ما همچون اهل نظر قایل شویم که قضیه تنزل جبرئیل، به واسطه روح خود ولی یا پیغمبر است که روح ولی، جبرئیل را تنزیل می‌دهد و تا مرتبه پایین وارد می‌کند یا همچون بعض اهل ظاهر، بگوییم حق تعالی او را مأمور می‌کند که برو و این مسایل را بگو، تا تناسبی بین روح این کسی که جبرئیل به نزد او می‌آید و بین جبرئیل که روح اعظم است، نباشد این معنا امکان ندارد. این تناسب، تنها بین جبرئیل که روح اعظم است و انبیای درجه اول بوده است؛ مثل رسول خدا، موسی، عیسی، ابراهیم و امثال اینها. این تناسب برای همه کس نبوده است و بعد از این هم، برای کس دیگری واقع نشده است، حتی درباره ائمه هم من ندیده ام که چنین امری وارد شده باشد. طبق آن چیزی که من دیده‌ام فقط برای حضرت زهرا علیهاالسلام وارد شده است که جبرئیل به طور مکرر در طول 75 روز وارد می‌شده و مسایل آتیه را که بر ذریه او می‌گذشته است، می‌گفته و حضرت امیر هم ثبت می‌کرده است، شاید یکی از مسایلی که گفته است، راجع به مسایلی بوده است که در عهد ذریه بلندپایه او حضرت صاحب علیه‌السلام واقع می‌شود که مسایل ایران هم جزو آن مسایل باشد؛ ما نمی‌دانیم، ممکن است. در هر صورت من این شرافت و فضیلت را از همه فضایل عظیمی که برای حضرت زهرا ذکر کرده‌اند، بالاتر می‌دانم؛ فضیلتی که برای غیر انبیا علیهم‌السلام، آن هم نه همه انبیا، بلکه برای طبقه بالای انبیا علیهم‌السلام و بعضی از اولیایی که در رتبه آنها می‌باشند، برای کس دیگری حاصل نشده است و با این کیفیت که جبرئیل در طول هفتاد و چند روز مراوده داشته باشد، برای هیچ کس تاکنون واقع نشده است. این فضیلت، از مختصات حضرت صدیقه علیهاالسلام است. (20)

صحیفه فاطمیه، افتخار شیعیان

ما مفتخریم که ادعیه حیات بخش که آن را قرآن صاعد می‌خوانند، از ائمه معصومین ما است. مناجات شعبانیه امامان و دعای عرفه حسین بن علی علیهماالسلام و صحیفه سجادیه، این زبور آل محمد، و صحیفه فاطمیه که کتاب الهام شده از جانب خداوند تعالی به زهرای مرضیه است، از ما است. (21)

حجره فاطمه، پرورشگاه زبدگان اولاد آدم

– زنی که در حجره ای کوچک و خانه‌ای محقر، انسان‌هایی را تربیت کرد که نورشان از بسیط خاک تا آن سوی افلاک و از عالم ملک تا آن سوی ملکوت اعلی می‌درخشد.

صلوات و سلام خداوند بر این حجره محقر که جلوه گاه نور عظمت الهی و پرورشگاه زبدگان اولاد آدم است. (22)

– یک کوخ چهار- پنج نفری در صدر اسلام داشته ایم و آن، کوخ فاطمه زهرا علیهاالسلام است. برکات این کوخ چند نفری آن قدر زیاد است که عالم را از نورانیت پر کرده است. کوخ نشینانِ این کوخ محقّر، در مراتب معنوی آن قدر بالا بودند که دست ملکوتی‌ها هم به آنها نمی‌رسد. جنبه‌های تربیتی این کوخ، آن قدر والا بوده است که همه برکات در بلاد مسلمین، خصوصاً در مثل بلاد ما، همه از برکات آنهاست. (23)

– این افرادی که در خانه کوچک فاطمه علیهاالسلام تربیت شدند بر حسب عدد چهار- پنج نفر بودند و به حسب واقع، تمام قدرت حق تعالی را تجلی دادند. خدمت‌هایی کرده‌اند که ما و شما و همه بشر را به اعجاب درآورده است. (24)

اعدام، مجازات توهین به فاطمه سلام الله علیها

با کمال تأسف و تأثر از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش شده است که انسان از بازگو کردن آن شرم دارد. (25) فردی که این مطلب را پخش کرده است، تعزیر و اخراج می‌گردد و دست اندرکاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی که ثابت شود، قصد توهین در کار بوده است، بدون شک فرد توهین کننده محکوم به اعدام است. اگر بار دیگر این گونه قضایا تکرار گردد، موجب تنبیه، توبیخ و مجازات شدید و جدی مسؤولان بالای صدا و سیما خواهد شد و البته در تمامی زمینه‌ها قوه قضاییه اقدام می‌نماید. (26)

فاطمه زهرا از دیدگاه بزرگان

استاد توفیق ابوعلم که یکی از نویسندگان معاصر از پژوهشگران مصر است، کتابی تحت همین عنوان و نام زیبای فاطمه الزهرا علیهاالسلام، نوشته که یکی از آثار توجه انگیز در این زمینه است و خوشبختانه به فارسی نیز ترجمه شده است. وی در این کتاب می‌نویسد:

«فاطمه علیهاالسلام یکی از سازندگان تاریخ اسلام است. در عظمت شأن و رفعت مقام ارجمند او همین بس که او تنها دختر بزرگوار پیامبر صلی الله علیه وآله و همسر امام علی علیه‌السلام و مادر حسن و حسین علیهماالسلام است. در حقیقت او، آرام جان و سرور دل پیامبر خدا صلی الله علیه وآله بود. زهرا علیهاالسلام همان بانویی که میلیونها آدمی را چشم و دل به سوی اوست و نام گرامیش بر زبان ایشان جاری است. بانویی که پدرش او را مادر پدر خود می‌خواند. تاج کرامتی که پدر بر تارک دختر خویش نهاد مستوجب تکریم است.» (27)

دکتر بنت الشاطی:

فاطمه علیهاالسلام، محبوبترین دختران پیامبر و شبیه ترین افراد نسبت به او در خلقت و اخلاق بود. برایش نوشت که فقط او جایگاه پاک سلاله طاهر و محل روئیدن درخت شریف اهل بیت علیهماالسلام باشد. (28)

دکتر علی ابراهیم حسن:

زندگی فاطمه علیهاالسلام صفحات نادری از تاریخ است که در آن جلوه‌های عظمت ملموس است. او همچون بلقیس نبود که عظمتش از تخت پادشاهی رسیده باشد، مثل ثروتمندان نبود که بزرگیش از ثروت فراوان حاصل شده باشد و همانند عایشه نبود که شهرتش را از تشکیل سپاه به دست آورده باشد. بلکه شخصیتی فوق تصوّر داشت که پیرامون آن را هاله ای از حکمت و جلال فراگرفته است. حکمتی که ناشی از کتب و فلاسفه و دانشمندان نبود چرا که در اینها حیله‌ها و تزویرهای فراوان است. عظمت و جلال او ناشی از ملک و ثروت نبود بلکه جوششی از درون نفس بود. شاید بتوان گفت عظمت فاطمه علیهاالسلام همان بود که عایشه می‌گفت نیکوتر از فاطمه علیهاالسلام جز پدرش کسی نبود. فاطمه علیهاالسلام همان گونه که زندگیش بزرگ بود، مرگش نیز عظمت داشت.

اولین زن عرب مسلمان بود که بدان گونه دفن می‌شد. فاطمه علیهاالسلام در اسلام اثر بزرگی داشت. دولت فاطمیون به نام او تشکیل شد. دانشگاه الزهرا نیز از نام او مشتق شده است.(29)

استاد عبدالزهراء گوید:

هنگامی که می‌خواهیم درباره حضرت زهرا که نهال پیامبری و درخت امامت است سخن گوییم، ابعاد مجسم شده رسالت اسلامی در زوایای گوناگون شخصیت حضرتش برایمان جلوه گر شده و به دنبالش راه می‌افتیم، در همسریش نسبت به علی بن ابی طالب چهره زنده ای که از اسلام و قرآن مجید و کتاب آسمانی ترسیم نموده و آفریدگار جهان خواهان آن چهره است آشکار می‌شود، و در موضع گیری‌های قهرمانانه او بعد از رحلت پدر بزرگوارش، چشم انداز ژرفی را که اسلام در حقوق و وظایف زن مسلمان تعیین کرده و میزان نقش سازنده او را در ساختار جامعه اسلامی مشخص ساخته می‌بینیم و دیگر جنبه‌های شخصیت آن حضرت بر این پایه سنجیده می‌شود. (30)

علامه محمد بن طلحه شافعی گوید:

بدان، خداوند به وسیله روحی از سوی خود تو را تأیید و پشتیبانی فرماید، پیشوایان پاکی که در این نوشتار سخن از فضائل آنانست، و رهبران نیکوکاری که در این کتاب می‌خواهیم ویژگیهایشان را باز گوئیم، غیر از پیوند نسبی با رسول خدا مزیتی دیگر بخاطر پیوند از طریق حضرت زهراء علیهاالسلام دارند، به واسطه آن حضرت، خداوند رتبه ای افزونتر و شرافتی برتر، ارزشی والا و الائی ارزشمندتر، جایگاهی برین و برتری مقام، ریشه ای پاک، و پاکیزگی ریشه مقدر ساخته است، پس در پرتو روشن بینی خود- خداوند تو را با هدایتش یاری فرماید- به مفهوم این آیه شریفه،

فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائکم و نساءنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنة الله علی الکاذبین. (31)

سبک عبارات و چگونگی اشاراتش به مقام والای فاطمه علیهاالسلام در درجات شرافت و بزرگواری نگاه کن، خداوند مقام حضرتش را بیان کرده و سّر و رمز دقیق آن را در اینجا آورده که او را بین حضرت رسول و حضرت علی قرار داده و از پیش رو و پشت سر اطرافش را گرفته تا بدین وسیله مقام و رتبه او را بازگو فرماید، از آنجا که مقصود از کلمه «انفسنا» نفس علی به همراه پیامبر صلی الله علیه و آله است فاطمه علیهاالسلام را بین آن دو قرار داده است زیرا بیان نگهداری کسی به وسیله خود انسان از نگهداری به وسیله فرزندان رساتر است. (32)

حافظ ابونعیم اصفهانی گوید:

از پارسایان برگزیده و برگزیدگان پرهیزگار فاطمه رضی الله تعالی عنها است او بانوی بتول، و پاره تن رسول، و نزدیک ترین فرزندانش به قلب مبارک و نخستین نفر آنان در پیوستن به آن حضرت بعد از رحلتش بود، او از دنیا و بهره‌هایش برکنار، به اسرار و رموز پیچیده آفات و زشتی‌های دنیا آشنا بود. (33)

عبدالحمید ابن ابی الحدید گوید:

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فاطمه علیهاالسلام را بیش از آن چه که مردم گمان داشته و به دخترانشان احترام می‌گذاشتند گرامی می‌داشت، تا آن جا که از مرز محبت پدران نسبت به فرزندان گذشت نه یکبار بلکه بارها و در جاهای گوناگون، نه فقط یک جا، در حضور عام و خاص چنین فرمود:

«انها سیدة نساء العالمین، و انها عدیلة مریم بنت عمران، و انها اذا مرت فی الموقف نادی مناد من جهة العرش: یا اهل الموقف غضوا ابصارکم بتعبر فاطمة بنت محمد صلی الله علیه و آله»؛

او بانوی زنان جهان و همتای مریم دختر عمران است، به هنگام عبور از موقف قیامت منادی از سوی عرش فریاد می‌زند: ای اهل محشر! دیدگانتان را فروبندید تا فاطمه دختر محمد عبور کند.

این حدیث از احادیث صحیحه است و از اخبار ضعیفه و بی اعتبار نیست، رسول خدا هنگامی او را به همسری علی درآورد که خداوند متعال او را در آسمان با گواهی ملائکه به همسری علی در آورد، و نه یکبار بلکه بارها فرمود:

«یؤذینی ما یؤذیها و یغضبنی ما یغضبها، و انها بضعة منی یریبنی ما رابها»؛ (34)

آزار می‌دهد مرا آن چه که او را آزار می‌دهد و به خشم درمی‌آورد مرا آن چه که او را به خشم درمی‌آورد، او پاره تن من است آن چه که او را ناراحت کند مرا ناراحت می‌کند.

استاد توفیق ابوعلم گوید:

او زنی بود بزرگ منش با خوئی ارزنده، شخصیتی گرامی، احساسی برین، فهم و هوشی تند، ذهنی پویا، نظری بلند، ارزش‌هائی والا، پرجوش و خروش، سینه ای گشاده، دلی محکم و استوار، غیور و غرمتمند و به دور از خود خواهی و خود پسندی… او در بلندای قله عفاف و راستی، پاکدامنی و خویشتن داری و پاک چشمی… او در بین تمام دختران حواء بدون هیچ گونه اختلافی در این مسأله، از تباری بزرگ و خاندانی اصیل بود… او در شرافت و بزرگی وابسته به خود بود و نیازی به دیگران نداشت گویا در بین فرزندان آدم و حواء از دیگران برکنار بود و تنها خود یک شخصیت داشت. (35)

استاد عباس محمود عقاد مصری گوید:

در هر دیانتی چهره ای از زن کامل و ارزنده وجود دارد که معتقدان به آن دیانت در مقابل او تعظیم می‌کنند و او را بسان آیتی از خدا در بین آفریدگانش از زن و مرد می‌ستایند، وقتی در بین مسیحیان چهره حضرت مریم عذراء، مقدس است، در اسلام می‌بایست صورت فاطمه زهراء مقدس باشد. (36)

دکتر علی ابراهیم حسن گوید:

زندگانی حضرت فاطمه سلام الله علیها صفحه برجسته ای از صفحات تاریخ را تشکیل داده است، در آن صفحه چهره‌های گوناگونی از بزرگی و عظمت را مشاهده می‌کنیم، او هم چون بلقیس یا کلئوپاترا نیست که عظمت خود را از تخت بزرگ و ثروت کلان و زیبائی کم نظیر خود داشته‌اند، و شهامتش در اعزام و رهبری لشکرها و فرماندهی بر مردان است، بلکه ما در مقابل شخصیتی قرار گرفته ایم که توانسته است هاله ای از حکمت و شکوه را بر پهنه گیتی بگستراند حکمتی که به کتابها و فلاسفه و دانشمندان برنمی‌گردد، بلکه تجربه‌هائی است از روزگار مملو از دگرگونیها و پیش آمدهای ناگهانی، شکوهی که از فرمانروائی و ثروت برنخاسته بلکه از درون روح و اعماق جان او نشأت گرفته است… (37)

علامه اربلی گوید:

هم اکنون سخن از فاطمه علیهاالسلام به میان می‌آوریم، همان فاطمه ای که تابش این انتساب به خاطر تابش انوار وی افزون گشته و با پرتو والایش بر دیگر نسبت‌ها برتری یافته و ارج و منزلتش را با شرافت، ارزندگی بخشیده است، او فانوس نبوت است که شفاعتش پرتو افکنده و انوارش درخشیده و ستارگان آسمانش با جلا بخشیدن ابرهای سفید، فروغ و درخشش یافته است. وی پیام رسالت را به جان خرد، نیوشیده و بر بلندای هفت آسمان بالا و بالاتر رفته است، بر جایگاه‌هایی برین نشسته و درجات روشن و نورانی داشته، بزرگ منش و والاتبار بوده و شرافتمند و گرامی نسب است. پاک و پاکزاد، درخشان و دارای فرزندانی تابناک، با اجماع درست اندیشان بانوی بزرگ، برگزیده ای از نیکان، سومین خورشید و ماه دختر بهترین انسان، مادر امامان بزرگوار، پاک و خالص از تیرگی‌ها و کدورت‌ها و به رغم منکران و ناباورانش برگزیده از سوی خداوند است که به جواهر جلال و شکوه آراسته و بر بلندترین رتبه‌های کمال جای گرفته و بر تمامی زنان و مردان برتری یافته است، درود خداوند بر او و بر پدر و شوهر و فرزندانش که سروران سر بلند و برجسته و وارثان نبوت و کتابند و سلام و شرافت و عظمت بر آنها باد. (38)

همانا فاطمه علیهاالسلام، چکیده نبوت و کسی است که از سینه بزرگواری و کرامت شیر مکیده، در صدف بزرگ منشی، سپیده درخشان خورشید روز، و پرتو چراغ دان نورها و برگزیده شرف وجود و واسطه گردن بند هستی، نقطه دائره مفاخر، ماه تابناک ارزش‌ها، زهره یزهرا، درخشنده درخشان بلند جایگاه است آن کسی که در درجه ای عالی از در کرانه آسمان بر جایگاهی رفیع جای گرفته است نورش می‌درخشد، پرتوش همه جا را روشن ساخته و نامش از تعریف و معرفی بی نیازش کرده است. نور دیدگان پدر و آرامش دل مادر، آراسته به جواهر والا و بر کنار از زرق و برق دنیا، کنیز خدا و بانوی زنان، زینت پدران و شرافت فرزندان است، آدم از وجود او فخر می‌کند و نوح از شأن او مباهات می‌نماید، ابراهیم از داشتن ذریه ای هم چون او به خود می‌بالد و اسماعیل از وجود این شاخه بر درخت وجودش بر دیگر برادرانش اعلام پیروزی می‌کند، او گل خوشبوی محمد صلی الله علیه و آله در بین افراد خانواده اش بوده. در میدان مسابقه مفاخر هیچ کس هماورد او نشد مگر اینکه شکست خورد و در بزرگواری، هر کس در مقابلش عرض اندام کرد مورد سرزنش قرار گرفت. حق او را کسی جز فرومایه انکار نکرد و چهره اخلاص از او برنگردانید مگر آنکس که مغبون و خسارت دیده است. (39)

علامه خبیر ابن شهر آشوب گوید:

و گفتیم آن کس که گفتارش راست، احوالش با برکت، کردارش پاک و آراسته به عدالت، خشنود در گفتار، پسندیده در راهنمایی، با دلسوزی و مهربانی، گویای حدیث، آزاد زن به خاطر انفاق، بانوی زنان در دادن صدقه، خویشتن دار و در همه جا و بریده از همگان برای همیشه، درخشان بر اثر احسان و در پوشش بسان مریم کبری و رازش پنهان و به نیکی از دیگران جدا، شهودش تابناک و پرستشش آسمانی، در پارسائی بی اعتنا به همه چیز، در زایمان پاک و دست نخورده، پارسای برگزیده، پرستش گر خشنود، خشنود از پروردگار و مورد پسند او، شب زنده دار گرامی، نیایش گر پاکدامن، بانوی بانوان، محبوب حبیب خدا، از نگهبانان بهشت، در حجاب برگزیده خدای رحمان، دختر بهترین رسولان و نور چشم سرور همه آفریدگان، رشته پیوند بین زنان جهانیان، دادخواه پیشگاه عرش در روز جزاء، میوه نبوت، مادر امامان، شکوفه دل شفیع امت، زهراء گرامی، سپید روی شکوهمند، مورد احترام در زیر گنبد کبود، حوریه انسان نما، بتول عذراء، ششمین نفر از زنان بزرگ، وارث سرور پیامبران، همسر سرور اوصیاء فاطمة الزهراء، صدیقه کبری، آسایش جان حضرت مصطفی، درد آشنای بی فریاد و ناله، دارنده درخت طوبی آن کس که در شأن او و همسر و فرزندانش سوره «هل اتی» نازل گشته است، دختر پیامبر، همدم وی، مادر سبطین، جده امامان، بانوی زنان دنیا و آخرت، همسر مرتضی، مادر مجتبی، دختر مصطفی، بزرگ بانوی ناشناخته گرامی، زن ستمدیده شهیده، بانویی خردمند، همتای مریم، دختر محمد گرامی، برکنار از هر بدی، نشان دار هر خوبی، آن کس که وصفش در انجیل آمده و به نیکی و بزرگی از او یاد گشته، گوهر تابناک رسول خدا که دارنده وحی و قرآن است، جدش خلیل و ستایشگرش خدای جلیل که به فرمان پروردگار، خطبه عقدش با مرتضی را جبرئیل قرائت کرد. (40)

محقق شهیر حاج ملا محمد باقر صاحب کتاب «الخصائص فی الفاطمیه» گوید:

پاک و منزهی تو ای پروردگار، ای آفریدگار آسمان‌های بالا و ای شکافنده دانه و هسته، تویی آن خداوندی که اسمی را از یکی از اسامی خود جدا ساخته، و از نور خویش شکافته، اسمت را درخشش بخشیدی تا روشنگر ظهورت باشد و آنگاه آن اسم را مجموعه ای از اسامی خود قرار دادی، که آن نور، ریشه اصلی بانوی کنیزان تو بود، آنگاه در بین ساکنان آسمان‌ها اعلام کردی که من «فاطر» هستم و این فاطمه سلام الله علیهاست، با نور او تمامی موجودات از آغاز تا فرجام آشکار شد، بنابراین اسم او اسم تو و نور او نور تو و ظهور او ظهور تو بود و جز تو خدائی نیست، هر کمالی سایه تو و هر وجودی سایه وجود تو است. هنگامی که او را آفریدی از تیرگی‌های بشری دورش ساختی و به ویژگی‌های فاطمی مخصوصش نمودی، از سست عنصری برکنار داشتی و از هر گونه کمبودی منزه کردی، تمام منش‌های پسندیده را در او گرد آوردی به پایه ای که خردها از درکش ناتوان مانده و مردم از شناخت کنه ذات او دستشان کوتاه شد، ملائکه در آسمان‌ها خدا را به حق روشنی آسمان و به فاطمه سلام الله علیها یاری شده دعا کردند… مادر سبطین و بزرگترین حجت‌های خداوند بر شرق و غرب، گل خوشبوی درخت سدرة المنتهی و کلمه تقوی، و ریسمان مطمئن و پرده آویخته خدا، خوشبخت بزرگ، مریم کبری، نماز وسطی، حوریه انسان نما که قرون نخستین بر محور شناخت او می‌چرخیده است.

چگونه ثنای او گویم، با اینکه ویژگی‌های برین او را شمارشی نیست و برتری‌هایش بی پایان است؟! او بتول عذراء، آزاد زن سپید روی، مادر پدرش و بزرگ بانوی پیروان و فرزندانش می‌باشد. ملکه پیامبران، صدیقه، فاطمة الزهراء است.

محقق اندیشمند و بزرگوار سید کاظم قزوینی گوید:

فاطمه، و تو چه می‌دانی که فاطمه سلام الله علیهاکیست؟ یکتا انسانی است که طبیعت زنانگی را پذیرفته تا نشانی از قدرت رسای پروردگار و توانائی شگفت انگیز و نوآور او باشد زیرا خداوند متعال حضرت محمد صلی الله علیه و آله را به عنوان نشانه قدرتش در بین پیامبران آفرید و سپس پاره تن و دخترش فاطمه زهراء را از وجود او آفرید تا نشانه و علامتی بر قدرت او در آفرینش، آفریده ای از جنس زن باشد که مجموعه ای از فضائل و جمعی از مواهب و بخشش‌ها است.

خداوند متعال به حضرت فاطمه زهرا بیشترین بهره از عظمت و برترین نصیب از شکوه و جلالت بخشیده، بطوری که برای هیچ زنی امکان دسترسی به آن نیست، او نتیجه و ثمره آن عده از اولیاء الهی است که آسمان نسبت به عظمت آنها اعتراف کرده پیش از آن که اهل زمین آنها را بشناسند، و در قرآن مجید در شأن آنها آیاتی نازل شده است که از آغاز نزولش تا به امروز و تا روز قیامت شبانه روز تلاوت می‌شود، شخصیتی که هر اندازه آگاهی بشر از رهگذر فهم و اندیشه بر اسرار آفرینش افزوده گردد، عظمت او به طور گسترده‌تری آشکار می‌شود و معانی و مزایایش به گونه ای واضح تر تجلی می‌کند، او فاطمه زهرا است که خداوند ثناگوی او است بخاطر خشنودیش خشنود و از خشمش به خشم می‌آید، و رسول خدا صلی الله علیه و آله عظمت و ارزندگی او را اعلام داشته و امیرالمومنین علیه‌السلام به چشم بزرگی و عظمت به او می‌نگرد و پیشوایان اهل البیت به نظر تقدیس و احترام نگاهش می‌کنند. (41)

پینوشت:

(1) صحیفه نور، ج 6، ص 185.

(2) صحیفه نور، ج 12، ص 72.

(3) صحیفه نور، ج 6، ص 185.

(4) صحیفه نور، ج 19، ص 278.

(5) صحیفه نور، ج 6، ص 187.

(6) صحیفه نور، ج 12، ص 72.

(7) صحیفه نور، ج 16، ص 125.

(8) صحیفه نور، ج 19، ص 278.

(9) صحیفه نور، ج 14، ص 200.

(10) صحیفه نور، ج 6، ص 187.

(11) صحیفه نور، ج 7، ص 17.

(12) صحیفه نور، ج 12، ص 72.

(13) صحیفه نور، ج 5، ص 283.

(14) صحیفه نور، ج 16، ص 67.

(15) فرید: یگانه، یکتا.

(16) صحیفه نور، ج 19، ص 120.

(17) صحیفه نور، ج 12، ص 72.

(18) صحیفه نور، ج 6، ص 185.

(19) ولایت فقیه، امام خمینی (ره)، ص 43.

(20) صحیفه نور، ج 19، ص 278. با اندکی ویرایش.

(21) وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی (ره).

(22) صحیفه نور، ج 16، ص 125.

(23) صحیفه نور، ج 17، ص 216.

(24) صحیفه نور، ج 16، ص 67.

(25) شنبه، 8/ 11/ 1367.

(26) صحیفه نور، ج 21، ص 76.

(27) فاطمه زهرا علیهاالسلام شادمانی دل پیامبر، ص 57.

(28) شکوفه عصمت، محمود جویباری، ص 52.

(29) فاطمه زهرا علیهاالسلام شادمانی دل پیامبر، ص 58.

(30) الفصول المهمه، ص 12- 13.

(31) آل عمران، 61؛ (32) مطالب السؤول، ص 6.

(32) ذیل آیه آل عمران، 61

(33) حلیه الاولیاء، ج 2، ص 39.

(34) شرح نهج البلاغه، ج 9، ص 193.

(35) اهل البیت، توفیق ابواعلم، ص 132- 133.

(36) اهل البیت، توفیق ابواعلم، ص 128.

(37) فاطمه الزهراء علیهاالسلام، علامه دخیل، ص 171.

(38) کشف الغمة، ج1، ص 448.

(39) کشف الغمة، ج1، ص 448.

(40) المناقب، ج 3، ص 357- 358.

(41) فاطمه الزهراء علیهاالسلام من المهد الی اللحد، مقدمه، ص 13- 14.