عدالت بین فرزندان
رعایت عدالت بین فرزندان
روانشناسان می‌گویند: یکی از اصول و ارکان تربیت سازنده این است که به گونه‌ای با کودک برخورد نمود که موجب ایجاد عقده و کمبود در ساختار وجود او نشود، و به عبارت روشن‌تر، به طور کامل به شخصیت او توجه و احترام گردد، در این راستا نظر شما را به دو فراز از رفتار زهرا علیهاالسلام با فرزندانش جلب می‌کنیم:
– حسن و حسین در حضور پیامبر صلی اللَّه علیه و آله و فاطمه علیهاالسلام کشتی گرفتند، در این میان پیامبر صلی اللَّه علیه و آله حسن علیه السلام را تشویق می‌کرد و مکرر می‌فرمود:
«اِیه یا حَسَن شَد عَلَی الحُسین فَاصْرِعه»؛
برپا خیز ای حسن! حسین را محکم بگیر و به زمین بیفکن.
فاطمه علیهاالسلام عرض کرد: «ای پدر! شگفتا که حسن را که بزرگتر است بر حسین که کوچکتر است، ترجیح می‌دهی و تشویق می‌کنی؟!»
پیامبر صلی اللَّه علیه و آله فرمود: «اینک این دوستم جبرئیل است که حسین علیه‌السلام را تشویق می‌کند، من هم در برابر او حسن علیه‌السلام را تشویق می‌نمایم» (1)
– حسن و حسین علیهماالسلام هر دو خطی نوشتند و نزد مادرشان فاطمه علیهاالسلام آوردند تا او قضاوت کند که کدام بهتر است، فاطمه علیهاالسلام نخواست یکی از آنها را بر دیگری ترجیح دهد، فرمود: «نزد پدرتان بروید تا او داوری کند»، آنها نزد پدرشان علی علیه‌السلام رفتند، آن حضرت نیز نخواست که یکی از آنها رنجیده خاطر شود، به آنها فرمود: «نزد جدتان رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله بروید تا او قضاوت کند». آنها نزد رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله رفتند، رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمود: «من بین شما داوری نمی‌کنم تا برادرم جبرئیل بیاید و داوری کند»، جبرئیل آمد و گفت: من داوری نمی‌کنم تا فرشته اسرافیل بیاید و داوری کند، اسرافیل آمد و گفت: من داوری نمی‌کنم بلکه از درگاه خدا می‌خواهم که او داوری کند، خداوند فرمود: «من بین آنها داوری نمی‌کنم، بلکه مادرشان فاطمه علیهاالسلام داوری کند».
در این وقت فاطمه علیهاالسلام تسلیم سخن خدا شد و فرمود: «من داوری خواهم کرد، گردنبندی برداشت و به فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام فرمود: من دانه‌های این گردنبند را پخش بر زمین می‌کنم، هر کس از شما بیشتر از آن دانه‌ها برچید، خط او بهتر است (در آن گردنبند هفت دانه مروارید بود) فاطمه آن را برید و دانه‌هایش پخش بر زمین شد، سه عدد آن را حسن علیه‌السلام و سه عدد دیگر را حسین علیه‌السلام برچید، در همین لحظه خداوند به جبرئیل فرمان داد برو به زمین و آن یک عدد باقی مانده را دو نصف کن، تا هر کدام از آنها، نیمی از آن را بردارند و خاطرشان رنجیده نشود.
جبرئیل به احترام شخصیت آنها، همین دستور را اجرا نمود، در نتیجه هیچکدام از آنها برنده نشدند (2)
اینها ظرافتهای تربیتی است که در عین ساده بودن ظاهر، بسیار عمیق است که اگر رعایت نگردد موجب کمبود و عقده در روح و روان فرزند خواهد شد.
پینوشت:
(1) بحار، ج43، ص 265 و 268.
(2) بحار، ج43، ص 309، و ج 45، ص189 (با اندکی تفاوت)
