مهریه ازدواج آسمانی
وقتی که علی علیه‌السلام فاطمه علیهاالسلام را از رسول خدا خواستگاری کرد، پیامبر مسرور و شادمان شد، تبسم نمود و فرمود: آیا برای این امر چیزی داری؟
علی علیه‌السلام عرض کرد: پدر و مادرم فدای شما یا رسول الله! من چیزی را از شما پنهان نمی‌کنم، تمام داراییم یک شمشیر، یک زره و یک شتر آبکش (یا اسب) است و جز اینها چیزی ندارم. (1).
رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمود: شمشیر برای تو لازم است، زیرا تو مرد جنگ هستی و با آن در راه خدا جهاد می‌کنی. شتر نیز از لوازم زندگی است که باید با آن آبکشی نمایی و برای اهل و عیال خود کسب روزی کنی و در مسافرت‌ها برای باربری استفاده‌‌اش کنی، زره را به عنوان مهر زهراء علیهاالسلام می‌پذیرم. سپس فرمود: یا علی! آیا می‌‌خواهی تو را بشارتی بدهم؟ عرض کرد: بلی یا رسول الله! پدر و مادرم فدای شما باد. فرمود: تو را بشارت باد که خدای تعالی فاطمه را در آسمان به تو تزویج نمود پیش از آنکه من او را در زمین به تو تزویج کنم. (2)
مهریه حضرت زهرا علیهاالسلام همان «مهرالسنه» بود که پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آن را برای همسران و دختران خود قرار داد و امامان علیهم‌السلام و خاندان نبوت همه همان را معیار قرار دادند، و اصرار داشتند که در همان اندازه باقی بماند، حتی در عصر امام جواد علیه‌السلام که وضع اقتصادی مسلمانان در سطح خوب و بالا بود، آن حضرت در ازدواج خود با دختر مأمون (هفتمین خلیفه عباسی) همان مهرالسنه را، مهر دختر مأمون قرار داد. (3) .
در مورد تعیین مهریه حضرت زهرا علیهاالسلام روایات گوناگون نقل شده است، از مجموع آنها به دست میآید که مهریه او همان «مهرالسنه» بود، یعنی «500 درهم نقره» بود، در بعضی از روایات 480 درهم ذکر شده، و در بعضی دیگر، یک زره به اضافه فرش پوستی، با یک دست لباس بُرد.
این اختلاف، منافاتی با همدیگر ندارند، زیرا پول زره و آن فرش و لباس، معادل 500 درهم میشد، و 480 درهم نیز به خاطر تفاوت درهم‌ها (از قَطَری و عراقی و حجازی)، همان 500 درهم معمول حجاز بوده است.
درهم به اندازه 262 و نیم مثقال نقره است.
حضرت رضا علیه‌السلام فرمود:
«ایما مؤمن خطب الی اخیه حرمته فقال: له خمسمأة درهم فلم یزوجه فقد عقه و استحق من اللَّه عز و جل ان لا یزوجه حوراء»؛
هر شخص با ایمانی که از دختر برادر دینیاش خواستگاری کند، و 500 درهم (به عنوان مهر) بدهد ولی آن برادر دینی (آن را کم بشمرد و) جواب منفی بدهد، به خواستگار، بدرفتاری و جفا کرده، و از طرف خدا سزاوار است که او را در آخرت همسر حورالعین نگرداند. (4)
پینوشت:
(1) نهج البلاغه، حکمت 82.
(2) کشف الغمة، ص 106.
(3) وسائل الشیعة، ج 15، ص 6 – 8.
(4) فروع کافی، ج 5، ص 376.
